کاریابی حالا دیگر چند سالی است که از صفحات قرمز و مشکی آگهی‌های پرحجم روزنامه‌ای به صفحات رنگارنگ و متنوع پلتفرمهای آنلاین رسیده است. کارجو در دنیای پلتفرمهای کاریابی علاوه بر پیدا کردن شغل، مهارت‌های نرم را هم فرامی‌گیرد.
اما آیا این روند در مسیر سیاست‌های اشتغال کلان کشور است، یا در تضاد با این سیاست‌هاست؟ به هر حال دیگر لازم نیست دور آگهی‌های بند انگشتی با خودکار خط بکشید یا برای اولین مصاحبه کاری چندین بار تماس تلفنی بگیرید تا کارفرما ارتباطش با شما برقرار شود.
حالا فصل پلتفرمهای به روزی است که جریان اشتغال را بر اساس نیاز جامعه مدیریت کرده و مسیری بر اساس نیازهای کارجو فراهم کرده‌اند. پلتفرمهای کاریابی چند سالی است که فعالیت خود را آغاز کرده و دیگر جای خود را در بین کاربران تثبیت کرده‌اند.
تسهیل ارتباط کارجو و کارفرما در پلتفرمهای کاریابی
«میلاد بختی»، بنیان‌گذار و مدیرعامل کاربوم در پاسخ به این پرسش دیجیاتو مبنی بر اینکه مسیر حرکت پلتفرمهای کاریابی در ایران و دیگر کشورها چقدر به هم نزدیک است، با اشاره به اینکه پلتفرمهای کاریابی اثر قابل توجهی در بهبود شرایط اشتغال دارند، گفت: «تجربه جهانی بیانگر آن است که چنین پلتفرم‌هایی ارتباط بین کارجو و کارفرما را تسهیل می‌کنند.»
او با اشاره به اینکه در کشورهای توسعه یافته اصل ارتباط کارجو و کارفرما از این مسیر شکل می‌گیرد، گفت: «در مورد وضعیتی که در ایران وجود دارد، در ارتباط با شرکت‌های خصوصی، قاعدتا این تاثیرگذاری وجود داشته که تعداد پلتفرم‌ها و استفاده از آن رشد معناداری داشته است.»
بختی در بخش دیگری از توضیحات خود با بیان اینکه باید دید این وضعیت چقدر کارا اتفاق افتاده، گفت: «بررسی این کارایی و اثرگذاری را باید در طی زمان مورد مطالعه و بررسی قرار داد و در حال حاضر این کارایی خیلی روشن و قابل بررسی نیست.»
او در پاسخ به این پرسش که پلتفرمهای کاریابی چقدر بر جریان اشتغال دولتی تاثیر خواهند داشت، گفت: «به نظر نمی‌رسد تا امروز ارتباط خوب و قابل توجهی بین پلتفرمهای بخش خصوصی و بدنه دولتی اتفاق افتاده باشد. نبود این ارتباط موثر هم نتیجه چندین دلیل متفاوت است.»
به گفته بختی حساسیت‌های عجیب سازمان‌های دولتی بر روی داده و اطلاعات یکی از این دلایل است. از سویی دیگر سازمان‌های دولتی ممکن است برند کارفرمایی خیلی مطلوبی مخصوصا برای قشر متخصص نباشد.
او در ادامه توضیحات خود به سازمان‌های دولتی محبوب برای کارجویان هم اشاره کرد و گفت: «چنین سازمان‌هایی هم اغلب خودشان از مسیرهای مشخص خود اقدام به استخدام افراد می‌کنند. آنها اغلب با فراخوان روی سایت شرکت و روزنامه‌های کثیر‌الانتشار اقدام به جذب نیرو می‌کنند.»
چطور ارتباط بین کارجو و کارفرما شکل می‌گیرد
برقراری ارتباط بین کارجو و کارفرما موضوعی قابل توجه و البته با حساسیت‌های ویژه است. برای یک پلتفرم کاریابی چگونگی برقراری این ارتباط یا از آن مهم‌تر اثری که پلتفرم به عنوان پل ارتباطی روی کارجو خواهد داشت، موضوعی است که امکان گذر از آن وجود ندارد.
بختی با توجه به مقوله ارتباط، در پاسخ به این پرسش که بازخورد کاربران کاربوم درباره روند کاری این پلتفرم چیست، گفت: «بخش عمده ارتباطی که در پلتفرمهای کاریابی برای کارجو ساخته می‌شود، بین کارجو و سازمان‌های خصوصی است.»
در ادامه مدیرعامل کاربوم با تاکید بر اینکه، در پلتفرمهای امروزی روند از برقراری صرف ارتباط فراتر رفته است، گفت: «حالا در حقیقت پلتفرمهای کاریابی، علاوه بر ایجاد ارتباط بین کارجو و کارفرما، اطلاعات و آموزه‌های قابل توجهی برای آشنایی با توانایی‌ها و خصوصیت‌های فردی و البته کاری کارجو به خود او ارائه می‌‌دهد.»
به گفته او آموزش مهارت‌های نرم تا رزومه‌سازی، روندی است که منجر شده، بازخوردهای قابل توجهی از طرف کارجو به پلتفرمی مثل کاربوم ارائه شود.
نام دانش‌بنیان و فراموشی دانش‌بنیان‌ها
«دانش‌بنیان». همین که این عبارت به عنوان بخشی از نام سال ۱۴۰۱ انتخاب شد، این دلگرمی و امید را در ذهن فعالان اکوسیستم نوآوری کشور، مخصوصا فعالان در حوزه پلتفرمهای کاریابی ایجاد کرد که بعد از این شرایط تغییر خواهد کرد. مسیر پیشرفت هموارتر خواهد شد و امکان آزمون و خطا برای نتیجه مطلوب شاید هم بیشتر شود.
اما حالا این سوال مطرح است که با توجه به انتخاب عبارت «دانش‌بنیان» در این مدت از فعالان این حوزه بخش خصوصی حمایتی شده یا خیر، بختی با تاکید بر اینکه هیچ حمایت دولتی تا امروز محقق نشده، گفت: «مسیر همواره همان مسیر گذشته است و تلاشی حتی برای شکل گیری ارتباط از طرف بخش دولتی شکل نگرفته است.»
او با اشاره به اینکه چالش‌های مرتبط با نیروی انسانی و همچنین مهاجرت تعداد قابل توجهی از افراد حرفه‌ای منجر به این شده که کارفرمایان، مخصوصا کارفرمایان بخش خصوصی بیشتر از گذشته خواستار همکاری با کاربوم شوند.»
بختی در پاسخ به این پرسش که آیا مقوله دلالی نیروی انسانی واقعا وجود دارد و بازار اشتفال ایران چقدر درگیر آن است، گفت: «این موضوع هرچند در گذشته هم وجود داشت، اما در حال حاضر به دلیل بحران نیروی انسانی این مشکل تشدید شده است.»
به گفته او به دلیل عدم توازن عرضه و تقاضا حالا دیگر جریان دلالی نیروی انسانی دیگر فقط برای شرکت‌های داخلی شکل نمی‌گیرد و بازیگران زیادی قصد دارند نیروی انسانی را به مهاجرت تشویق کنند یا حتی با ایجاد ارتباط کاری، نیروی انسانی را به شکل دورکاری به سمت فضای کار شرکت‌های خارجی سوق دهد.
مدیرعامل کاربوم بر این باور است که پلتفرمهای کاریابی نمی‌توانند کار خاصی برای این حوزه و بهبود شرایط آن انجام دهند. مگر اینکه تلاش کنند شرایطی که برای اشتغال فراهم شده را به اطلاع کارجو برسانند.
با توجه به همه این شرایط به نظر می‌رسد بخش دولتی از جمله نهادهایی مثل وزارت کار قصد ورود به حوزه پلتفرمهای کاریابی داشته باشند. در چنین شرایطی این پرسش مطرح خواهد شد که آیا نهادهای دولتی ظرفیت و توان ارائه خدمات مناسبی در این حوزه ارائه دهند یا خیر.
بختی در پاسخ به این پرسش گفت: «چنین تصمیماتی قطعا کارا نیست. تجربه‌های ناموفقی هم اخیرا وجود داشته است. اغلب پایه‌های تکنیکی و فنی در چنین سامانه‌هایی با مشکل مواجه می‌شود و دلیل آن هم عدم تمایل فعالیت افراد در بخش دولتی است.»
او در ادامه توضیحات خود با تاکید بر اینکه نتیجه عدم همکاری هم سیستمی است با اشکالات متعدد از نظر فنی که اساسا در شان یک وزارتخانه نیست گفت: «مسئله و مشکل اصلی اما تضاد منافعی است که بخش خصوصی ایجاد می‌شود. همچنین عدم اطمینان کارفرما و کارجو به چنین سامانه‌ای را هم نباید نادیده گرفت.»
فصلی برای تعامل یا سنگ اندازی برای بخش خصوصی
به نظر می‌رسد تب نهادهای دولتی برای تولد مدام سامانه‌های جدید همچنان فروکش نکرده است، حالا این پرسش مطرح است که تمایل به اختراع دوباره و چندباره چرخ چه تاثیری در بهبود یا تغییر شرایط خواهد داشت؟
«هانیه گودرزی»، مدیرعامل بانی‌کار در پاسخ به این سوال دیجیاتو، گفت: «واقعیت این است که نمی‌شود سال‌ها تلاش و تجربه، سامانه‌های آنلاین کاریابی را نادیده گرفت. تجربه‌ای که هزینه‌های بالای مالی، زمانی، و نیروی انسانی را در بر داشته است.»
گودرزی بر این باور است که ایجاد بستری مناسب برای رشد پلتفرمهای کاریابی می‌تواند بهترین مسیر برای حل مشکلات کارگران و تمامی جویندگان کار در تمامی رده‌ها باشد.
بانی‌کار، پلتفرم کاریابی است که بیشتر از دیگر پلتفرمهای فعال در حوزه کاریابی و اشتغال بر کاریابی برای مشاغل میان‌رده تمرکز کرده است. از همین رو و باتوجه به این موضوع باید دید آیا این پلتفرم نقش قابل توجهی در توسعه اشتغال داشته و واکنش کاربران نسبت به عملکرد این پلتفرم چیست؟
گودرزی در پاسخ به این پرسش، گفت: «با توجه به این که بانی‌کار وب‌سایتی با شاخص‌های کاریابی متفاوت تر از دیگر وب سایت‌های کاریابی است، در چند سال اخیر با توجه به تعداد کاربران ( هم کارفرما و هم کارجو) توانسته است نقش مهمی در ایجاد فضایی مناسب میان کارفرما و کارجو ایجاد کند و روند کاریابی در رده‌های میان پایه را ارتقا دهد.»
امکان دلالی از مسیر پلتفرمهای کاریابی وجود ندارد
او در بخش دیگری از توضیحات خود به بررسی جریان دلالی نیروی انسانی پرداخت و گفت: «به نظرم در سامانه‌های آنلاین کاریابی که کارفرما و کارجو مستقیم باهم در ارتباط هستند، اساسا امکان دلالی و یا تقلب وجود ندارد.»
به گفته گودرزی در این روند کارفرمایان به صورت واضح و شفاف در آگهی‌های شغلی خود، نیازهایشان را بیان کرده و کارجویان با توجه به مهارت‌ها و روزمه کاری شغل مورد نظر خود را انتخاب می کنند و برای کارفرمایان درخواست کار ارسال می‌کنند.
او با تاکید بر اینکه در این میان هیچ واسطه‌ای وجود ندارد، گفت: «حتی می‌توان گفت سامانه‌های کاریابی خیلی کمک کننده هستند، تا حق کارجویان در هیچ‌جا ضایع نشود و کاری در شان و منزلت خود پیدا کنند.»
تعامل سازنده بین دولت و پلتفرمهای کاریابی!
قرار بر این بود که امسال به شرکت‌ها و مجموعه‌های دانش‌بنیان توجه بیشتری شود، حالا این سوال مطرح است که آیا از طرف وزارت کار هیچ فراخوانی به پلتفرم‌ها داده شده تا در روند کاریابی سرعت بیشتری ایجاد شود؟ گودرزی در پاسخ به این پرسش ابراز تاسف کرد و گفت: «خیر.»
گودرزی در ادامه توضیحات خود با تاکید بر نقش پلتفرمهای کاریابی در جریان اشتغال گفت: «واقعیت این است که ارگان‌های دولتی و خصوصی با توجه به نیاز منابع انسانی شرکت و یا ارگان خود، می‌توانند همکاری بسیار خوبی با پلتفرم‌ها داشته باشند، و منابع مورد نیاز کاری خود را تامین کنند.»
او در ادامه توضیحات خود با تاکید بر اینکه دولت هم با توجه به شرایط می‌تواند نقش تسهیل‌گر بسیار مناسبی میان ارگان های دولتی و سازمان‌ها را ایفا کند، گفت: «در این روش فضای خالی همکاری بین این دو بخش را هم دولت پر می‌کند.»
به گفته گودرزی این کار باعث رشد سامانه‌های کاریابی و همچنین ایجاد فضایی امن و بدون واسطه برای کارجویان می‌شود. همچنین در نهایت دغدغه کاریابی را برای جویندگان کار بسیار کم می‌کند.
اصلی تازه برای فراموش کردن اصل‌های قبل
اما اگر قرار به ورود نهادهای دولتی به جریان کاریابی باشد، تکلیف کوچک شدن دولت و برون سپاری و البته اصل ۴۴ و داستان رویایی خصوصی‌سازی چه خواهد شد؟ در این مسیر جایگاه پلتفرمهای کاریابی در بهبود جریان اشتغال کشور چه خواهد شد؟
پلتفرمهای کاریابی به هر حال در طول چند سال گذشته مسیر اشتغال کشور را با آرامش بیشتری پیش بردند. از سویی دیگر دولت بی‌آنکه هزینه قابل توجهی کند بخش بزرگی از وظایف خود را دوش بخش خصوصی و آن هم از نوع استارتاپی‌اش گذاشته است.
