در این مقاله می‌خوانید:
بیماری های مقاربتی و اهمیت آن ها
بیماری های مقاربتی (که به اختصار STI نیز نامیده می شوند) معمولا از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. طبق تحقیقات انجام شده، شیوع بیماری های جنسی در سطح جهانی در حال افزایش است. لذا با کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع این بیماری ها، راه های انتقال، پیشگیری و درمان آن ها، می توان از گسترش بیماری های منتقله از راه جنسی، به ویژه در مراحل اولیه، جلوگیری کرد. برخی از بیماری های جنسی خوش خیم بوده و به خوبی به درمان پاسخ می دهند. اما برخی انواع دیگر در صورت عدم درمان می توانند منجر به عوارض شدیدی شوند.
بیماری های مقاربتی، صرف نظر از گرایشات جنسی یا رعایت موارد بهداشت فردی، می توانند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهند. احتمال ابتلا به بیماری های جنسی در افراد باکره نیز وجود دارد.
برای پیشگیری، راهنمای تشخیص و نحوه درمان بیماری های مقاربتی، مقاله “مهم ترین راه های جلوگیری از بیماری های مقاربتی چیست؟” را بخوانید.
۱: کلامیدیا
کلامیدیا، به وسیله‌ی باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود. این بیماری، یک عفونت شایع است که ممکن است از طریق رابطه ی جنسی مقعدی، واژینال و دهانی گسترش یابد. کلامیدیا می تواند در هنگام زایمان و در طول کانال زایمانی، به نوزاد نیز منتقل شود. اگر عفونت کلامیدیا درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جانبی مانند ناباروری شود.
به زمانی که فرد در معرض عامل بیماری زا قرار می گیرد تا زمانی که علائم بروز پیدا می‌کنند، دوره ی کمون گفته می شود. دوره ی کمون بیماری کلامیدیا ۷ تا ۱۲ روز است. کلامیدیا معمولا علامتی ایجاد نمی کند و در صورت بروز علائم، فرد ممکن است متوجه تغییر در ترشحات واژن، ترشحات بدبو، سوزش ادرار و درد هنگام ادرار شود. اگر کلامیدیا از طریق رابطه ی جنسی مقعدی منتقل شود، می تواند روی راست روده نیز تاثیر بگذارد و باعث ایجاد علائمی مانند درد مقعدی، خونریزی از مقعد و ترشحات مقعدی شود.
اگر عفونت کلامیدیا درمان نشود، می تواند منجر به عوارض جانبی مانند ناباروری شود.
۲: شپش عانه
شپش عانه، نوعی انگل خارجی است که معمولا به موهای ناحیه ی شرمگاهی متصل می شود. اما گاهی می توان آن ها را روی موهای زیر بغل، سبیل، ریش، مژه یا ابرو نیز پیدا کرد. عامل شپش عانه، موجودات بسیار کوچکی هستند و به سختی قابل مشاهده خواهند بود. خارش شدید، تخم های ریزی که به موهای شرمگاهی متصل شده اند یا شپش هایی که حرکت می کنند، از علائم ابتلا به شپش عانه هستند.
چرخه ی زندگی شپش، از تخم ها شروع خواهد شد. شپش بعد از بیرون آمدن از تخم، برای زنده ماندن به خون نیاز دارند و حدود ۲ تا ۳ هفته روی بدن زنده می ماند. با گذشت زمان، شپش های ماده تخم های بیشتری می گذارند و این چرخه ادامه خواهد یافت.
شپش عانه ممکن است در اثر تماس بدنی نزدیک مثل تماس جنسی، منتقل شود. همچنین این موجودات، می توانند از طریق حوله های مشترک یا ملافه ی تخت نیز یه دیگران منتقل شوند. اما شپش عانه از طریق سنگ توالت پخش نمی شوند.
برای از بین بردن شپش عانه در ناحیه ی تناسلی، محلول پرمترین ۱ درصد قابل استفاده است.
۳: تبخال تناسلی
عامل تبخال تناسلی، ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است که بر روی پوست، دهانه ی رحم، اندام های تناسلی و برخی از قسمت های دیگر بدن تاثیر می گذارد. این ویروس ۲ نوع دارد: HSV نوع ۱، معمولا بر روی دهان تاثیر می گذارد و از طریق بزاق، زخم مربوط به تبخال در اطراف دهان و از طریق رابطه ی جنسی دهانی، به دیگران منتقل می شود. HSV نوع ۲ می تواند بر ناحیه ی تناسلی، مقعد و دهان تاثیر بگذارد و از طریق رابطه ی جنسی واژینال، دهانی و مقعدی منتقل می شود.
ویروس تبخال تناسلی، نمی تواند از طریق ظروف، سنگ توالت، استخرهای شنا، صابون یا ملافه گسترش پیدا کند. اگر فردی قسمتی از بدن را که دارای تبخال است، لمس کند و سپس با همان دست آلوده به ویروس، سایر قسمت های بدن را لمس کند، ویروس نیز می تواند به آن ناحیه گسترش یابد.
در صورت ورود ویروس تبخال تناسلی به بدن، برای همیشه در بدن باقی می ماند. اما معمولا به حالت خاموش بوده و بسیاری از افراد هرگز علائمی را تجربه نمی کنند.
برخی از علائم عفونت اولیه با ویروس تبخال تناسلی عبارتند از:
- تاول در اطراف دهان، مقعد، یا دستگاه تناسلی
- تب
- بدن درد
- تورم غدد لنفاوی
اولین مواجهه با ویروس معمولا شدیدترین دوره ی ابتلا است. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به عنوان مثال افرادی که به HIV مبتلا هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به علائم شدید قرار دارند. برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که ابتلا به تبخال می تواند احتمال ابتلا به HIV یا انتقال آن را افزایش دهد. ممکن است فردی هرگز نداند که در بدن خود ویروس تبخال را دارد، اما هنوز هم می تواند آن را به دیگران انتقال دهد.
در حال حاضر درمان قطعی برای ویروس تبخال وجود ندارد، اما می توان علائم آن را تسکین داد. همچنین، استفاده از داروهای ضد ویروسی می تواند از شیوع تبخال جلوگیری کند. اما استفاده از کاندوم به طور کامل از انتقال تبخال جلوگیری نمی کند.
۴: هپاتیت B
ویروس هپاتیت ب می تواند باعث عفونت طولانی و آسیب کبدی شود. پس از ابتلا به هپاتیت ب، ویروس می تواند در مایع منی، خون و سایر مایعات بدن باقی بماند. هپاتیت ب می تواند از طریق تماس جنسی، استفاده از تجهیزات غیر استریل برای تزریق، سوراخ شدن پوست با جسم تیز آلوده به ویروس، خون و استفاده از تیغ و مسواک آلوده به این ویروس، گسترش پیدا کند. لذا یک بیماری جنسی است.
این بیماری به صورت حاد می تواند باعث ایجاد علائمی مانند حالت تهوع، شکم درد، ادرار تیره، خستگی و زردی پوست یا چشم شود. عفونت مزمن می تواند منجر به سیروز کبدی و سرطان کبد شود. ویروس هپاتیت ب می تواند در طی بارداری یا زایمان به نوزاد منتقل شود. در مورد انتقال ویروس در دوران شیردهی، تا زمانی که نوک پستان ها ترک نخورده باشند، خطر انتقال ویروس از طریق شیر مادر بسیار کم خواهد بود.
افرادی که در معرض خطر ابتلا به هپاتیت B هستند می توانند واکسن هپاتیت را تزریق کنند. واکسن برای هپاتیت A و B در دسترس است.
۵: تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی است که به وسیله ی یک تک یاخته به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می شود. این بیماری می تواند هر کسی را درگیر کند، اما زنان با احتمال بیشتری دچار علائم می شوند. تریکومونیازیس می تواند از طریق رابطه ی جنسی منتقل شود.
این بیماری در مردان، مجرای ادرار را درگیر می کند. اگرچه بسیاری از افراد هیچ علائمی را تجربه نمی کنند، اما در صورت بروز علائم ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- ترشحات واژینال غیرطبیعی به رنگ زرد یا سبز
- ترشحات بدبو با بوی ماهی
- درد در هنگام ادرار کردن
- درد در هنگام انزال (ارضا شدن)
- درد یا ناراحتی در هنگام رابطه ی جنسی
تریکومونیازیس همچنین می تواند منجر به عوارض بارداری شده و احتمال ابتلا به HIV و انتقال آن را افزایش دهد.
برای درمان قطعی تریکومونیازیس، هر دو شریک جنسی به درمان نیاز دارند، در غیر این صورت ممکن است عفونت دوباره ایجاد شود. اگر تریکومونیازیس درمان نشود، می تواند ماه ها یا سال ها ادامه داشته باشد.
برای درمان قطعی تریکومونیازیس، هر دو شریک جنسی به درمان نیاز دارند، در غیر این صورت ممکن است عفونت دوباره ایجاد شود.
۶: اچ آی وی (HIV)
HIV ویروسی است که به سیستم ایمنی بدن حمله می کند. این بیماری می تواند از طریق تماس جنسی، استفاده از سوزن آلوده ی مشترک، تماس با پوست دارای زخم، زایمان و شیردهی گسترش یابد.
بیماری HIV می تواند فرد را در معرض عفونت های دیگری نیز قرار دهد. افراد مبتلا به HIV در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی هستند. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض تهدید کننده ی زندگی شود.
به محض ابتلای فرد به ویروس HIV، ویروس در مایعات مختلف بدن از جمله مایع منی، خون، شیر مادر، ترشحات واژن و ترشحات رکتوم وارد می شود. اگر این مایعات به بدن شخص دیگری وارد شود، آن شخص می تواند به ویروس HIV مبتلا شود.
برخی از راه های جلوگیری از انتقال این بیماری عبارتند از: استفاده از کاندوم در حین رابطه ی جنسی واژینال یا مقعدی، خودداری از مصرف سوزن مشترک، استفاده از دستکش و دفع ایمن تجهیزات تیز و برنده در مراکز بهداشتی.
۷: ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به گروهی از ویروس ها گفته می شود که بر روی پوست و غشاهای مخاطی مانند گلو، دهان، دهانه ی رحم و مقعد تاثیر می گذارند. ویروس پاپیلومای انسانی، انواع مختلفی دارد و بعضی از آن ها نسبت به انواع دیگر، خطر بیشتری دارند. برای ابتلا به این بیماری جنسی، الزاما نیازی به رابطه ی جنسی نیست و حتی تماس پوست با پوست برای شیوع آن کافی است.
ویروس پاپیلومای انسانی بسیار شایع بوده، به طوری که حدود ۷۹ میلیون نفر در ایالات متحده به این بیماری مبتلا هستند. هر فردی که از نظر جنسی فعال باشد در دوره ای از زندگی خود به ویروس HPV مبتلا خواهد شد، مگر اینکه برای جلوگیری از آن واکسن دریافت کند. واکسیناسیون می تواند از شما در برابر خطرناک ترین انواع HPV نیز محافظت کند. HPV می تواند از طریق رابطه ی جنسی واژینال، مقعدی و دهانی، تماس با دستگاه تناسلی و از طریق مادر بیمار به نوزاد، منتقل شود.
بسیاری از افراد مبتلا به ویروس پاپیلومای انسانی، هیچ علامتی را تجربه نمی کنند، اما در برخی افراد، این ویروس باعث ایجاد علائمی مانند زگیل هایی به رنگ صورتی یا گوشتی که برجسته، صاف یا شبیه گل کلم هستند، می شود. ابتلا به HPV می تواند خطر سرطان دهانه ی رحم و سرطان گلو را افزایش دهد. برخی از انواع HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می شود، کم خطر هستند.
تشخیص HPV از راه های زیر میسر می شود:
- معاینه ی ضایعات پوستی روی آلت تناسلی مردان
- نمونه گیری از پوست آلت تناسلی، مجرای ادراری، ترشحات و مایع منی
- استفاده از پاپ اسمیر و آزمایش HPV در زنان
۸: مولوسکوم
مولوسکوم یک عفونت ویروسی پوست است که خوش خیم بوده و می تواند بزرگسالان و کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری از طریق تماس پوست با ضایعات که معمولا در طی فعالیت جنسی رخ می دهد، منتقل می شود.
علائم مولوسکوم شامل برجستگی های کوچک و گرد و فرورفتگی هایی روی پوست است. این برجستگی ها معمولا بدون درمان از بین می روند، اما در صورتی که با گذشت زمان طولانی برطرف نشوند، ممکن است لازم شود با استفاده از برخی روش ها مانند داروهای موضعی یا یخ گذاری، برای از بین بردن برجستگی ها اقدام کرد.
فرد مبتلا باید پس از لمس ناحیه ای از پوست آسیب دیده، دست های خود را با دقت بشوید تا از شیوع ویروس به قسمت دیگری از بدن یا شخص دیگر جلوگیری کند. استفاده از روش جلوگیری از بارداری مانند کاندوم، می تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند.
علائم مولوسکوم شامل برجستگی های کوچک و گرد و فرورفتگی هایی روی پوست است.
۹: گال
گال یک بیماری پوستی مسری است که به وسیله ی یک مایت ایجاد می شود. این بیماری به وسیله ی کنه ی ریزی ایجاد می شود و برای تخمگذاری در پوست انسان فرو می رود. گال همیشه یک بیماری جنسی نیست، زیرا از طریق هر نوع تماس پوستی و حتی حوله و ملافه های مشترک نیز گسترش می یابد. اما در میان بزرگسالان، اغلب در حین رابطه ی جنسی منتقل می شود و می تواند باعث خارش شدید به خصوص در شب و ایجاد بثورات جوش مانند در هر نقطه از بدن شود. در اولین مواجهه با عامل بیماری زا، علائم ممکن است ۲ تا ۶ هفته بعد ظاهر شوند. اما در مواجهه های بعدی شروع علائم می تواند ۱ تا ۴ روز طول بکشد.
پس از بهبودی، تمام وسایل شخصی از جمله تمام ملافه ها و لباس ها باید کاملا شسته شوند و در مقابل نور آفتاب خشک شوند.
۱۰: سفلیس
سفلیس به وسیله ی باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می شود. سفلیس یک عفونت جدی است و لازم است در اسرع وقت درمان شود تا از آسیب دائمی و عوارض طولانی مدت مانند فلج، کوری و مرگ جلوگیری شود. سفلیس می تواند در دوران بارداری به نوزاد منتقل شود.
این بیماری معمولا ۴ مرحله دارد. در مرحله ی اول، فرد ممکن است در اطراف دستگاه تناسلی، مقعد، راست روده یا دهان یک زخم گرد و سفت و بدون درد را مشاهده کند. این زخم ممکن است قابل مشاهده نباشد، زیرا بدون درد است و ممکن است در واژن پنهان باشد. این مرحله ۳ تا ۶ هفته طول می کشد.
در مرحله ی دوم سفلیس، ممکن است علائم زیر وجود داشته باشند:
- بثورات بدون خارش قهوه ای یا قرمز در کف دست یا کف پا
- ضایعات در غشاهای مخاطی مانند دهان، واژن یا مقعد
- تورم غدد لنفاوی
- ریزش مو
- سردرد
- کاهش وزن
- دردهای عضلانی
- خستگی
- تب
در مرحله ی نهفته، علائم از بین می روند اما باکتری در بدن باقی می ماند و می تواند باعث بیماری زایی شود.
در مرحله ی سوم سفلیس، عوارض تهدید کننده ی زندگی می تواند بر مغز، سیستم عصبی، چشم، گوش، قلب و اندام های دیگر تاثیر بگذارد. علائم در این مرحله، بستگی به این دارد که سفلیس بر کدام قسمت از بدن تاثیر گذاشته است.
۱۱: سوزاک
سوزاک یک عفونت شایع است که توسط باکتری نایسریا گونوره ایجاد می شود. باکتری نایسریا گونوره در قسمت های گرم و مرطوب بدن مانند واژن، آلت تناسلی مردان، دهان، راست روده و چشم رشد می کند. این بیماری بسیار مسری است و در طی رابطه ی جنسی منتقل می شود. این بیماری می تواند منجر به بیماری التهابی لگن در زنان و التهاب اپیدیدیم (لوله هایی که اسپرم را ذخیره می کنند) در مردان شود. در نتیجه اگر سوزاک درمان نشود می تواند منجر به عوارض تهدید کننده ی زندگی و ناباروری شود. سوزاک با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
اگر فردی ناحیه ای از بدن را آلوده است را لمس کند و سپس دست خود را با چشم ها تماس دهد، سوزاک می تواند در چشم نیز ایجاد شود. این عفونت می تواند در هنگام زایمان به نوزاد نیز منتقل شود.
سوزاک اغلب علامتی ایجاد نمی کند، اما در صورت بروز، علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در هنگام ادرار کردن
- ترشحات غیر طبیعی از دستگاه تناسلی
- تورم دستگاه تناسلی
- لکه بینی (خونریزی بین دوره های پریودی)
- خارش مقعدی
- درد هنگام دفع مدفوع
- ترشحات غیر طبیعی از مقعد
- سوزش و درد در گلو
- تورم غدد لنفاوی
۱۲: شانکروئید
شانکروئید یک عفونت باکتریایی نادر است که به دلیل باکتری هموفیلوس دوکرئی ایجاد می شود. این بیماری فقط از طریق تماس جنسی منتقل می شود و باعث ایجاد زخم های دردناک در دستگاه تناسلی می شود. شانکروئید همچنین می تواند احتمال ابتلا به HIV را افزایش دهد و درمان HIV را سخت تر کند. این بیماری با استفاده از آنتی بیوتیک قابل درمان است.
